‘Wil je niet van mij weglopen?’

Er zijn weinig mensen die iets van zijn achtergrond weten. Met de verschijning van zijn boek ‘Wil je niet van mij weglopen?’ komt daar plotseling verandering in. De auteur Richard Landman vindt dat natuurlijk spannend, maar hij voelde ook een sterke behoefte om ‘schoon schip te maken’. Hij vergeleek zijn eigen leven als zoon van een moeder met schizofrenie met de levens van vijf tehuiskinderen die hij jaren geleden heeft gevolgd. Daarmee heeft hij een belofte ingelost om hun verhaal te vertellen.

“Van huis uit ben ik socioloog en na mijn afstuderen wilde ik promoveren op het leven van kinderen in tehuizen en de consequenties die dat voor hun toekomst had. Daarvoor heb ik tussen 1978 en 1980 met tien kinderen en mensen uit hun omgeving gesprekken gevoerd. Op een gegeven moment besloot ik om mijn onderzoek niet voort te zetten. Er kwamen veel misstanden boven tafel. En volgens mij zaten zowel de tehuizen als de kinderen niet op negatieve publiciteit te wachten. Jarenlang heb ik alle aantekeningen in dozen op mijn zolder bewaard. Daarnaast heb ik mijn eigen specifieke ervaringen als zoon van een moeder met schizofrenie. Ik heb meegemaakt dat ze ziek werd en niet meer voor mijn zus en mij kon zorgen. Ook wij zijn toen in kindertehuizen en in pleeggezinnen geplaatst. Toen wij volwassen waren hebben wij lang voor onze moeder gezorgd en uiteindelijk is zij drieëntwintig jaar lang tot haar dood gelukkig geweest. Toen ik de dozen met aantekeningen weer tegenkwam, ontstond het idee om de levensgeschiedenissen van de kinderen van toen te spiegelen aan mijn eigen leven. De allerbelangrijkste vraag die ik beantwoord wilde hebben is, welke tehuiskinderen de grootste kans hebben op een gelukkig bestaan. Daarnaast voelde ik een sterke behoefte om de verhalen van ‘mijn tehuiskinderen’ naar buiten te brengen. Daar hadden ze- na al die jaren- recht op. Ook al zijn ze niet op de hoogte van mijn boek en heb ik hun namen gefingeerd.

Mede door mijn persoonlijke ervaringen kan ik wel zeggen dat een liefdevolle relatie met één van je ouders een belangrijke bijdrage aan geluk levert. Mijn moeder was, toen ze ziek was, overbezorgd. We mochten het huis niet uit, bijvoorbeeld. Ondanks die beperking voelden mijn zus en ik dat mijn moeder zielsveel van ons hield. Maar het zijn niet alleen de ouders die verantwoordelijk zijn voor het welzijn en geluk van kinderen. Ook hulpverleners kunnen een belangrijke rol spelen in het leven van opgroeiende kinderen. Ik heb dit boek, behalve voor mijzelf, ook geschreven voor jeugdhulpverleners. Als zij zich echt verdiepen in de achtergrond van ‘hun’ kinderen en als die kinderen zich gewaardeerd, geliefd en veilig voelen, is de kans groot dat ze goed op hun pootjes terechtkomen. Voor mijn zus en mij was het niet makkelijk om op te groeien met een moeder met schizofrenie. We hebben samen heel wat meegemaakt. Gelukkig zijn wij er goed vanaf gekomen, zodat wij later in staat waren om ons om haar te bekommeren. Het absolute dieptepunt was dat wij mijn moeder niet opgenomen kregen zonder haar letterlijk op straat te zetten. Let wel, we spreken hier over het jaar 1980. Toen waren er nog geen Ypsilon en Anoiksis om steun te bieden aan familie. Mijn moeder heeft lang in psychiatrische instellingen geleefd, maar mijn zus en ik hebben het voor elkaar gekregen dat zij - met de juiste begeleiding en medicatie - zelfstandig kon wonen. Zo hebben wij haar uiteindelijk nog een mooi leven bezorgd.”

Wil je niet van mij weglopen?
Richard Landman
Uitgeverij Free Musketeers, Zoetermeer
ISBN: 978-90-484-1979-1