Fouten maken en omgaan met kritiek

Alle mensen maken fouten maar de meesten kunnen hun eigen fouten slecht verdragen. Allerlei onaangename en beladen gevoelens als schuld en schaamte dringen zich op en voor je het weet zie je jezelf als slecht mens in plaats van als iemand die, meestal onopzettelijk, iets verkeerd heeft gedaan. Wanneer je schizofrenie hebt en je taken niet meer zo goed overziet zoals je gewend was en daarbij ook nog moeite hebt met het hanteren van stress en kritiek, kan het lastig zijn om je niet uit het veld te laten slaan en nieuwe uitdagingen aan te gaan.

De eerste reflex die mensen laten zien als ze een fout maken of kritiek krijgen is zichzelf verdedigen of een tegenaanval inzetten. Helaas blijkt dit vaak weinig effectief.

Dit artikel biedt een strategie om slim met kritiek om te gaan terwijl je wel verantwoordelijkheid neemt voor je eigen gedrag. Een voorbeeld van deze strategie is ‘negatieve zelfbevestiging’ en ‘negatieve navraag’.
Stel, je bent een afspraak vergeten en degene die op je zit te wachten belt je: ‘O jee, wat ongelofelijk stom van me’ is dan de negatieve zelfbevestiging. Of je zegt iets onhandigs in een gesprek dan kun je zeggen: ‘Tja, dit heb ik niet erg handig aangepakt’.

De kritiek die je krijgt kan zowel steekhoudend als onredelijk zijn. Is de kritiek steekhoudend dan aanvaard je de kritiek met negatieve zelfbevestiging: ‘je hebt helemaal gelijk, het is hier echt een rommeltje’. Is de kritiek onredelijk dan neem je de criticaster de wind uit de zeilen, bijvoorbeeld: ‘Ik begrijp dat je vindt dat ik ondankbaar overkom maar ik wil toch….’ In dat laatste geval moet je je negatieve zelfbevestiging – en je wens- misschien enkele keren herhalen. Ook kwetsende opmerkingen over bijvoorbeeld uiterlijk kun je op deze manier aanpakken; Als iemand zegt dat je kapsel er echt niet uit ziet dan kun je zeggen: ‘Je hebt helemaal gelijk, dat vind ik nou ook’. En als hij dan zegt: ‘Doe er dan wat aan’ dan zeg je ‘Ja ik zou er echt iets aan moeten doen’.

Het is even oefenen maar als je het onder de knie hebt is het een feest om te doen. Een variant voor de gevorderden is de ‘negatieve navraag’. Iemand zegt je bijvoorbeeld dat je ergens te lang over doet. Negatieve navraag is dan: ‘Ja, ik ben nogal traag hè?’ En aangaande het uiterlijk: een ‘oud wijf’ reageert vriendelijk met: Ja, ik word wel stokoud hè?’

Tot slot, een gevoel van falen is vervelend. Je blijft er vaak mee zitten ook als je omgeving het al lang vergeten is. Toch is de tijd ook in dit geval genadig en slijt dit gevoel sneller dan je denkt.

Met bovenstaande strategie hoef je niet weg te duiken en blijf je in contact. Zo kun je verder bouwen aan een beter zelfvertrouwen.

Nb. Deze methode is niet geschikt voor juridische kwesties of als er sprake is van geweld.

bron:ervaringsdeskundige Anoiksis